Missies van Sciensano

Dagelijkse missies toegepast op de COVID-19-crisis

Surveillance en epidemiologie

Om zijn opdrachten te volbrengen, coördineert Sciensano surveillancenetwerken of verricht het instituut studies om gegevens te verzamelen die het mogelijk maken de evolutie van de ziekten en de gezondheidsdeterminanten te beschrijven, de doelmatigheid van de preventieve maatregelen in te schatten, de gezondheidstoestand van de bevolking te evalueren of signalen op te sporen.

Gezien zijn missies heeft Sciensano, in het kader van de COVID-19-epidemie, de surveillance door de bestaande netwerken versterkt en aanvullende systemen om gegevens te verzamelen opgezet of ertoe bijgedragen.

Enkele voorbeelden:
Intensiteit van de epidemie: de laboratoria leveren dagelijks het aantal nieuwe gediagnosticeerde gevallen (versterking van het netwerk van peillaboratoria) of het aantal raadplegingen voor symptomen die compatibel zijn met griep (versterking van het netwerk van huisartsen), ...
Ernst van de epidemie: het aantal nieuwe patiënten die zijn opgenomen in een ziekenhuis of ICU (nieuwe gegevensverzameling op verzoek van de FOD Volksgezondheid) en het aantal overleden patiënten (Be-MOMO om de oversterfte te ramen, rapportering door de ziekenhuizen en de rusthuizen), ...
Risicofactoren: beschrijving van de karakteristieken van de opgenomen patiënten zoals leeftijd, aanwezigheid van comorbiditeit, blootstellingsfactoren, inname van geneesmiddelen enz. (in samenwerking met de clinici), ...

Op basis van deze informatie beschrijft Sciensano de evolutie van de epidemie in dagelijkse rapporten, die worden gepubliceerd op de website (https://covid-19.sciensano.be/nl/covid-19-epidemiologische-situatie) en in de interactieve module Epistat (https://epistat.wiv-isp.be/home/). Sciensano ontwikkelt ook predictieve modellen op korte termijn zoals de berekening van de R0, opgenomen in het weekrapport, of indicatoren van veranderingen om zones met abnormale intensiteit vast te stellen. Sciensano werkt samen met universiteiten om ook predictieve modellen op lange termijn te ontwikkelen.

Sciensano bedankt alle gezondheidswerkers die zich inzetten in de strijd tegen infectieziekten en bovendien de tijd nemen om gegevens door te geven.

Risico-evaluatie (RAG)

Sciensano voert gezondheidsrisico-evaluaties uit sinds de oprichting van de Risk Assessment Group (RAG) en de Risk Management Group (RMG) in 2007. Door de oprichting van deze structuren voldoet de Belgische Staat aan de vereisten van het Internationaal Gezondheidsreglement van de WGO, in 2005 herzien en in 2013 gevolgd door de Europese beslissing nr. 1082/2013/EU betreffende ‘cross border threat to health’. Deze structuur is gemeenschappelijk voor alle gezondheidsautoriteiten en is geformaliseerd in het kader van een akkoordprotocol . De identificatie van de signalen die bedreigingen kunnen vormen voor de gezondheid berust nu op het begrip ‘evenement’, dat dus microbiologische evenals chemische, milieugebonden en andere bedreigingen behelst. Sciensano is belast met de coördinatie van de RAG en heeft een mandaat voor de identificatie van bedreigingen alsook het evalueren en voorstellen van aanbevelingen voor volksgezondheidsacties. De RAG bestaat uit permanente leden (vertegenwoordigers van de administraties bevoegd voor gezondheid en de Hoge Gezondheidsraad) alsook experts (clinici, microbiologen, hygiënisten, huisartsen, …) die worden uitgenodigd naargelang de aard van de bedreiging die moet worden geëvalueerd.

De adviezen van de RAG zijn het resultaat van een beschrijving van een signaal dat vanuit het perspectief van de epidemiologische situatie en de aard van het risico wordt bekeken, dat op basis van wetenschappelijke kennis wordt geanalyseerd en dat rekening houdt met enerzijds, de aanbevelingen van de Europese en internationale instellingen en anderzijds, de Belgische organisatorische elementen en dit alles alvorens te worden onderworpen aan het overleg van experts voor het bekomen van een risico-evaluatie evenals operationele aanbevelingen.

De RAG onderwerpt voorstellen aan de RMG, die wordt gevormd door vertegenwoordigers van de ministeriële kabinetten bevoegd voor gezondheid. De coördinator van de RAG woont de vergaderingen van de RMG bij om de adviezen van de RAG voor te leggen.

De RAG, en dus Sciensano, neemt geen enkele beslissing.

Context

Document

Epidemic intelligence_Update-June2020.pdf 09/06/2020

Document

Sciensano_RAG structuren crisisbeheer.pdf 09/06/2020

Document

Working process_RAG_Update-June2020.pdf 09/06/2020

Document

RAG_Houserules_NL.pdf 15/03/2021

We bevinden ons nog steeds in een uitzonderlijke situatie met verregaande impact op alle aspecten van de samenleving. De vraag naar meer transparantie groeit en inzicht wordt geëist in hoe bepaalde beslissingen tot stand gekomen zijn. Een bijzondere rol in het evalueren van signalen en het inschatten van risico’s is weggelegd voor de Risk Assessment Group, RAG. Aan deze RAG wordt dan ook nu gevraagd om zijn adviezen publiek te maken. Sciensano, die de RAG coördineert, begrijpt de vraag naar transparantie en is overtuigd van het belang om op een constructieve manier de genomen beslissingen te evalueren zodat er lessen getrokken kunnen worden voor de toekomst. Wel is het belangrijk voor ogen te houden dat de documenten die nu voorliggen voor publicatie uitsluitend bedoeld waren als interne werkdocumenten die vervolgens met de nodige duiding en expertise voorgesteld werden aan de RMG. De beslissingen van de RMG zijn steeds transparant gecommuniceerd via procedures en officiële documenten op een publieke website. De adviezen van de RAG zijn vaak gemaakt onder sterke tijdsdruk en met uitsluitend de informatie die toen beschikbaar was. Zoals gespecifieerd in het protocol-akkoord van de RAG, kunnen evaluaties gebeuren via fysieke vergaderingen, consultaties via e-mail of via conference call. In het belang van efficiëntie en snelheid werd gekozen voor een pragmatische eerder dan een formele aanpak. De uitgebreidheid van die consultaties, de taal en vorm waarin de adviezen opgesteld zijn, zijn dus verschillend afhankelijk van het type vraag en de context. Tevens werden op verschillende tijdstippen bijkomende experten geconsulteerd, zoals voorzien is in het protocol-akkoord van de RAG, in functie van hun expertise en beschikbaarheid. Deze experten zijn gehoord om belangrijke bijkomende input te leveren en te komen naar degelijke, geïnformeerde en breed gedragen aanbevelingen. Gezien de wisselende samenstelling van de RAG, zijn de experten die voorkomen op de lijst het niet noodzakelijk eens met elke aanbeveling die de RAG gedaan heeft.

Zie wetenschappelijke informatie - RAG

Procedures

Wanneer de RMG een beslissing heeft genomen, kan hij aan Sciensano vragen om de beslissingen in procedures om te zetten. Elke procedure is een handleiding voor de gezondheidswerker die te maken krijgt met een patiënt met verdachte symptomen (bv. welke symptomen suggestief zijn, of er een staal moet worden opgestuurd, of er meldingsplicht geldt, …) en geeft aan welke maatregelen moeten worden getroffen (bv. wordt vaccinatie aanbevolen, zijn er bijkomende maatregelen voor een risicogroep, is reizen toegelaten, …).

De procedures worden meestal door Sciensano opgesteld en vervolgens ter validatie voorgelegd aan de leden van de RAG en de experts die het risico hebben bepaald.

Sciensano werkt in het kader van zijn missies samen met alle gezondheidsautoriteiten van het land en speelt dus een faciliterende rol wanneer gemeenschappelijke procedures nodig zijn. In andere gevallen staan de bevoegde autoriteiten in voor de opstelling van procedures (bv. AVIQ, AZG, COCOM).

Het resultaat van de ‘risico-evaluatie en maatregelen onder de vorm van procedures’ wordt altijd op de website van Sciensano gepubliceerd: https://epidemio.wiv-isp.be/ID/Pages/professionals.aspx.